The catch of a lifetime 1

Vic Evans en de conger van de eeuw

Engelse sportvissers mogen niet klagen. Als je tegenwoordig bij ons aan de kust een  gul van 10 pond vangt is je seizoen  geslaagd.

In de Britse wateren daarentegen kan je vissen op haai, heilbot, grote rog,  conger en ander groot wild. In de jaren 60 ontdekten zij het wrakvissen  en er werden fenomenale vangsten geboekt. Misschien vreemd, maar  het oude congerrecord van H. Kelly uit 1933 (83 lbs) werd in deze periode niet verbeterd. De reden was dat de wrakken zo tjokvol kabeljauw en leng zaten dat het aas letterlijk niet tot bij de congers geraakte. Van gouden tijden gesproken!  Als begin jaren 70 de wrakken wat zijn ‘opgeklaard’ begint het echte congervissen, met de British Conger Club als grote promotor.

Een recordvis is voor een beroepsschipper letterlijk zijn gewicht in goud waard en hij zal alle moeite doen om zijn klanten boven de beste wrakken te plaatsen. Maar meer kan de schipper natuurlijk niet doen, want een monster-conger haken is één ding, hem bovenhalen helemaal wat anders. In 1976 bijvoorbeeld wordt een  conger van 109lbs6oz  gevangen, een record dat pas 15 jaar later sneuvelt.

.

1976: 109lbs6oz

Begin jaren 90  volgen de records elkaar op: een pondje meer hier, een pondje meer daar. Op het moment dat ons verhaal begint staat de weegschaal op 112lbs8oz.

               

1992: 111lbs4oz                                                           1992: 112lbs8oz

De held van ons verhaal is Vic Evans. Geboren in 1931 besluit hij na een lange carrière als kapper zich aan de kust te vestigen. Hij koopt  een boot en begint aan een nieuw leven: schipper van een huurboot. Hij ontwikkelt een eigen stijl en wordt al snel bekend als congerspecialist.

Vic was een overtuigd aanhanger van de “don’t give him an inch” school: geef de conger geen duimbreedte of het loopt fout. Zijn lievelingsreel was de Mitchell 624 Captain, voorzien van zware lijn. Bij hem nooit minder dan 50, maar eerder 80 of 100 lbs nylon!  De star-drag werd, desnoods met behulp van een sleutel, zo vast mogelijk dichtgedraaid. Ook zijn haakmontage was zo gemaakt dat de conger niet de minste ruimte kreeg.

Op een lentedag in 1995 neemt hij twee jonge en totaal onervaren vissers mee naar een wrak enkele zeemijlen buiten zijn thuishaven Brixham (Devon). Plaats zat aan boord  en dus besluit Vic wat mee te vissen. Als hij in de cabine een sigaret opsteekt ziet hij een lichte aanbeet op zijn hengel. Hij slaat aan en draait de conger een meter of zeven naar boven.

De jongens hadden nog niet veel gevangen, en op het moment dat hij de hengel aan één van hen wil doorgeven gebeurt het:  de conger zet zich op zijn kop en begint, los door de slip van de Captain, draad af te trekken richting wrak. “This is serious” denkt Vic en hij begint aan wellicht de langste 30 minuten van zijn leven. Hij keert de vis, maar voor elke 10 meter die hij wint neemt de conger er 5 terug. Uiteindelijk komt de conger boven. Met hulp van de twee jongens wordt de vis gegaft in wat hij later  omschrijft  als “een explosief moment”. Dat  je bij de vangst van een recordvis altijd wat geluk moet hebben wordt ook hier bewezen: zo ligt de conger op het dek of de haak valt uit zijn bek! “My slice of Lady Luck” zegt Vic later tegen de journalist van dienst.

Maar zoals alle vrouwen is ook Lady Luck  een grillige dame en niet altijd van de partij. Bijvoorbeeld  op de dag  dat Vic een conger vastkreeg die hij op 150+ pond schatte, maar die in een waanzinnige rush richting bodem zijn nieuwe 100 lbs nylon aan  flarden trok.  Volgens Vic  was die nieuwe draad de ongeluksbrenger: nog te ‘rekkerig’ waardoor de conger kans kreeg op  volle snelheid  te komen.

In elk geval, de vis wordt die avond officieël gewogen en de weegschaal wijst een fantastisch wereldrecord aan: 133lbs4oz (60,4 kg)!

Vic Evans 133lbs4oz

Vic is ondertussen al lang naar de eeuwige visgronden afgereisd maar zijn record houdt, 21 jaar later, nog altijd stand.  Wil je de vis in den lijve zien, dan zijn er twee mogelijkheden. Zij (conger-mannetjes worden niet zwaarder dan 15 lbs) werd opgezet en is in de visclub van Brixham te bewonderen. En ook in de “Hall of Fame” van de International Game Fishing Association in Florida hangt  een duplicaat van Vic’s conger.

Alle records zijn gemaakt om ooit gebroken te worden, zo wordt beweerd. Of zijn er misschien toch uitzonderingen? Miss Ballatine bijvoorbeeld heeft al sinds 1922 de Britse record-zalm op haar naam met 64 lbs , en het is hoogst onwaarschijnlijk dat dit ooit nog verbeterd zal worden. Of wat te denken van mevrouw Yallop en haar Mako haai van 500 lbs? Brits en Europees  record sinds 1971! Misschien dat Lady Luck over deze recordvrouwen waakt, maar ook onze man  Vic Evans zou wel eens voor héél lange tijd wereldrecordhouder kunnen blijven.

Voor we naar Vic’s congermontage gaan kijken nog een citaat uit 1985 van Trevor Housby, visser buiten categorie,  die  gedurende  jaren vruchteloos op een record-conger heeft gejaagd:

“Op een dag zal iemand een werkelijk héél grote conger vangen en een nieuw record vestigen. Als dit gebeurt kan dat record mogelijk voor altijd stand houden, want van alle vissen is een monster-conger  wellicht de moeilijkste om te vangen.”

De conger-montage van Vic Evans

Laten we even een montage maken volgens het recept van Vic Evans.

De haak kan een speciale congerhaak zijn met warteloog of een degelijke big game haak maat 6/0-10/0.

Voor het “bijtgedeelte” knippen  we  een stuk van pakweg 30 cm uit een metalen kleerhanger. Aan de ene kant bevestigen we de haak, aan de andere kant een zware wartel. Totale lengte niet langer dan een 25 cm, kwestie van dit deel kort te houden.

Aan de wartel knopen we een nylon  “schuurgedeelte” (150 lbs, max. 1 meter lang). Hierop schuiven we een lichte zoetwaterwartel met link waaraan het lood komt te hangen en we eindigen met een tweede zware wartel aan het uiteinde van de schuurlijn. Daaraan komt de hoofdlijn.

Congervissen zal altijd een ruwe sport blijven, maar vergeleken met moderne montages lijkt deze van Evans wel bijzonder grof en goed voor het museum. En toch, laten we even vergelijken.

Een congerlijn maak ik zelf op twee mogelijke manieren maar altijd min. 70 cm lang:

• ofwel een onderlijn uit 2 delen: haak, staalkabel, wartel, dikke nylon, wartel
• ofwel een onderlijn uit 1 deel: haak, dikke nylon en wartel

Het lood komt aan een sea-boom of zip-slider die over de hoofdlijn schuift.

Het grote verschil met de montage van Evans zit hem duidelijk in de lengte en het materiaal van de onderlijn: bij moderne montages is deze veel soepeler én een stuk langer. Op de foto staat een Evans-montage naast een moderne.

De montage van Evans lijkt primitief, maar heeft misschien toch wel troeven. Ik heb er nog nooit mee gevist, dus wat volgt is een beetje giswerk.

Mogelijke voordelen:

• In combinatie met een zwaar lood is het een zeer onbeweeglijke  en compacte montage als ze éénmaal op het wrak staat. Dus duidelijk bedoeld om vastraken (met of zonder conger aan de haak) zo veel mogelijk te vermijden
• De korte, stijve onderlijn kan niet rondzwiepen zoals een dwarrellijn wel doet, waardoor de kans op vastraken vermindert.
• Ook geeft deze onderlijn zelfs een lichte aanbeet direct door. Zo kan je snel aanslaan voordat de conger zich in het wrak terugtrekt.
• Als het lood vastraakt kan de zoetwaterspeld makkelijk worden rechtgetrokken (kies er wel eentje die niet te stevig is)
• De metalen draad is absoluut bijtproof, wat van een nylon onderlijn niet altijd gezegd kan worden.

Nadelen:

• Congers, zelfs de héél grote,  zijn vaak verrassend voorzichtig als ze het aas nemen. Meestal zal een conger een tijdje aan het aas sabbelen. Met een korte stijve haaklijn lijkt de kans groter dat de vis weerstand voelt en het aas laat vallen.
• Een conger aanslaan is altijd een beetje een ‘shot in the dark’, maar met een Evans-montage kan je waarschijnlijk dus best snel aanslaan. Idealiter al bij de eerste duidelijke  aanbeet. Dit is in complete tegenspraak met de klassieke regel dat je pas aanslaat als de conger het aas goed vast heeft en wegloopt. Een dwarrellijn is juist bedoeld om de vis wat ruimte te geven zodat die goed doorbijt.  Maar dat is niet de filosofie achter de Evans-montage. Die is eerder: snel aanslaan, snel naar boven sleuren en vooral geen ruimte geven.
• Om missers te voorkomen moet de aasaanbieding aangepast worden, en daar bestaat een beproefde methode voor. In plaats van een hele makreel of andere aasvis te monteren, garneren we de haak met de koppen van sardienen of kleine makrelen compleet met de ingewanden. Congers hebben de neiging om dan veel sneller het aas goed te nemen.

  Conclusie:

Daar ik zelden of nooit  op grote wrakken vis heb ik nooit echt de behoefte gevoeld aan speciale ‘wrakmontages’, en heb altijd zonder problemen de gewone congermontage gebruikt. Ik ben trouwens in het algemeen geneigd om met lange dwarrellijnen te vissen. De aaspresentatie is natuurlijker  en de vis bijt beter door. En toch… Ik ben wel vaker compleet naar huis gevist door vismaten die , in mijn ogen althans,  te korte, te dikke ,te opzichtige enz… montages gebruikten. Ieder zijn waarheid dus, en ik weet onderhand dat de beste montage diegene is die op dat ogenblik het best vangt. Ongeacht hoe die montage er uit ziet en  al dan niet volgens het boekje is. Dus zal ik een paar montages à la Evans maken, maar dan wel met een kort stalen kabeltje als bijtgedeelte. En als ik eens op een bijzondere moeilijke plaats lig met veel vasthangers misschien toch wel eens uitproberen.