DEEL 1. LONG DISTANCE SURFCASTING

Geschiedenis

Na de tweede wereldoorlog ontwikkelt de hengelsport zich in snel tempo. Vissen op zoet water kende reeds een lange geschiedenis maar recreatief vissen op zee was voor de meeste Europese vissers een nieuw gegeven. Aanvankelijk maakte men vaak gebruik van materiaal bestemd voor zoet water, maar dat gaf tal van problemen. Gaandeweg werd aangepast zeemateriaal gebouwd: lange en krachtige hengels geschikt voor zware werpgewichten en grote werpmolens met extra bescherming tegen corrosie. De hengels hadden typisch een blank met slow/trage taper, zeer geschikt voor de gewone overhandse worp die 99% van de vissers gebruikte. In West-Europa werd bijna uitsluitend de werpmolen gebruikt. In het Verenigd Koninkrijk en Scandinavië daarentegen werd de werpreel zeer populair. Surfcasting (of beach casting zoals de Britten zeggen) werd een belangrijk onderdeel van de hengelsport. De overhandse worp gaf bij de meeste vissers een maximale werpafstand van een 70 à 80 meter. De “100” (meter of Yard) werd de magische afstand waar de meesten maar van konden dromen. Maar dat was geen probleem, want er zat volop vis en op veel stekken was een verre worp geen must. In het besloten wereldje van het competitie werpen (Tournament casting) werd volop geëxperimenteerd met nieuwe tapers en werptechnieken, maar deze kennis drong niet echt door tot in het hengelmilieu.

De Overhandse Worp (“Overhead Cast”)

Er zijn tal van variaties: met de armen eerder tegen het lichaam, of armen hoog in de lucht, met of zonder pendelbeweging… Maar altijd is de worp een korte snelle beweging waarbij de hengeltop een eerder beperkte baan (boog) aflegt.

Leslie Moncrieff en de “Lay Back” stijl

In de jaren 60 kreeg in de UK het vissen op kabeljauw een ware cultstatus. Op de stranden rond Dungeness bijvoorbeeld werden formidabele vangsten geboekt en dé kampioen was Leslie Moncrieff. Deze had een nieuwe werpstijl ontwikkeld, de “Layback”, waarmee hij moeiteloos boven de 100 meter kwam en iedereen naar huis viste. De Lay Back geeft een langere en meer soepele werpbeweging dan de gewone overhandse (“overhead”) stijl. Moncrieff werd zo bekend dat Hardy hem carte blanche gaf om een aangepaste hengel te ontwerpen. Dit werd de Hardy Longbow hengel, wat later gevolgd door de Hardy Tourney. De Longbow heeft een “reverse taper butt”: de butt versmalt vanaf de reelhouder.

De “Off the Ground ” en “South African” cast

In Amerika werd door competitie casters een stijl ontwikkeld waarbij de werper naar achter gedraaid staat en het lood op de grond legt. Daardoor wordt de worp door het ganse lichaam verricht, en is de draaibeweging (werpboog) nog langer. De Amerikaanse topcaster August ‘Primo’ Livenais beschrijft deze techniek (met foto’s) in het boek “Salt Water Fishing Tackle” van Harlan Major. Naar verluid was dit boek de start van het moderne afstandwerpen in Engeland en Zuid-Afrika. In Engeland wordt dit de “Zoom Cast” die al snel evolueerde tot de “Pendulum Cast”. In Zuid-Afrika wordt de Off the Ground verder ontwikkeld tot de extreme South African variant: het lood ligt ver links achter de werper en de hengeltop maakt een zeer ruime boog voor de afworp.

De Abu “ZOOM CAST”

De Zweedse firma Abu was via Garcia actief op de Amerikaanse markt en het komt tot een samenwerking met Conolon, op dat ogenblik zowat de grootste producent van fiberglass hengels. De Zweden gaan met Conolon blanks aan het experimenteren en ontwikkelen een compleet nieuwe generatie werphengels: de ABU “Zoom” reeksen. Deze hebben een uitgesproken fast taper (top actie) met grote krachtreserve in het midden en butt. Om het maximum uit deze hengels te halen werd ook een aangepaste werpstijl ontwikkeld: de “ZOOM cast”. In 1969 zal Peter Bagnall met de Abu 484 Atlantic Zoom geschiedenis schrijven: hij werpt een nieuw Brits record van 194 yards en de ABU 484 wordt dé stamvader van de moderne strandhengels voor afstand-werpen. Al de latere Cono- flexen, Zziplexen enz… zijn van deze Zweed afgeleid. Ook de Zoom Cast werd in verschillende varianten gebruikt, maar de courante vorm is eigenlijk wat we tegenwoordig een “off the ground” cast noemen.

De Brighton / Uni Tech / Easy Cast

Op de bekende pier in Brighton was het altijd super druk, met amper een paar meter afstand tussen vissers. Om in deze krappe ruimte toch afstand te halen werd een nieuwe worp ontwikkeld. Deze stijl is in de loop der jaren enkele malen “herontdekt” en kreeg telkens een andere naam. Deze is compleet contra-intuitief: je hebt automatisch het gevoel dat in de juiste stijl het lood zich in het verlengde van de hengeltop moet bevinden bij de aanzet van de worp. Bij de Brighton daarentegen wordt het gewicht tussen de hengeltop en de werper gelegd! Dit was uiteindelijk niet echt nieuw: de Middeleeuwse Trébuchet werpmachine gebruikte reeds exact hetzelfde principe om extreme afstanden te halen. Typisch voor de Brighton is dat de hengel al heel snel tot maximale buiging gedwongen wordt. Dit creëert een enorme weerstand, die bij onervaren werpers tot serieuze problemen kan leiden. De oplossing? Werp trager dan je gewoon bent en neem je “mikpunt” wat hoger in de lucht. En gebruik zeker ook een goede rubber duimbeschermer om doorslippen van de reel-spoel te voorkomen.

De Brighton werd aanvankelijk vooral “Off the Ground” gebruikt. Al snel werd duidelijk dat je deze ook vrij makkelijk “In de lucht” (“Aerilized”) kan uitvoeren. Dit kan vaak interessant zijn. Is ook niet echt moeilijk: we gaan terug naar de klassieke pendelversie van de “Overhead Cast” , maar zetten nu de worp in als het lood zich naar de werper beweegt!

De Pendulum Cast

Met de Abu Atlantic 484 hengel werd de “fast taper” actie de nieuwe rage. Met de gewone Overhead Cast zijn deze hengels compleet waardeloos en dus werd alom geëxperimenteerd met nieuwe werptechnieken. Uiteindelijk werd een versie van de South African de meest populaire. Bij deze wordt het lood niet op de grond gelegd, maar met een pendelbeweging ver achter de werper de lucht in gestuurd voordat de werpbeweging wordt ingezet. Een soort van “South African Aerilized” (‘in de lucht’) dus.