Problemen met demontage

Deze reels zijn minstens 40 jaar oud, waarschijnlijk op zee gebruikt en de meeste exemplaren hebben niet altijd de nodige aandacht voor onderhoud gekregen. Resultaat is dat we bij de meeste exemplaren te maken krijgen met vastzittende schroeven. De schroeven zijn in inox en best sterk (je zal ze niet snel breken), maar het gleufje kan makkelijk beschadigd worden. Vaak in die mate dat losschroeven compleet onmogelijk wordt. Uitboren is dan een uitweg, maar heeft als risico dat we de zachte aluminium plaat beschadigen. Ik zou demontage afraden tenzij je over de nodige materialen beschikt om reeds bij de eerste poging de schroevendraaier/bit (met een kolomboor bijvoorbeeld) echt onder druk schrap te kunnen zetten voor je begint los te schroeven. Voor dit artikel heb ik twee 4/0 exemplaren gebruikt. SN 20300 was reeds gedemonteerd en gereinigd, SN 20893 zat mee in de koop van de unieke 12/0 (model 1120) en was nog niet open geweest. “Dans son jus” zoals de Fransen zeggen, en bij deze kwam ik inderdaad veel ‘saus’ (olie, vet..) tegen.

Stap 1: Verwijderen zij-plaat links

De zij-plaat zit met 8 schroeven vast. Verwijder de schroeven. Deze zijn geborgd: eenmaal losgeschroefd blijven ze toch in de plaat zitten. Wil je ze helemaal uitnemen dan moet je de schroef naar buiten drukken en tegelijk losschroeven. We kunnen nu de plaat wegnemen.

Aan de buitenzijde zit het decoratief medallion. Meestal zit dit vast gecorrodeerd, maar op exemplaar SN2300 was het mogelijk om de fijne schroefjes los te draaien zonder ze te breken.

Aan de binnenzijde van de plaat zitten de twee pallen van de anti-retour. De anti-retour is een fundamenteel onderdeel van een big game reel en twee pallen is veiliger dan één. Op de vroege exemplaren zijn deze uit brons, later wordt dat inox. Je kan deze eventueel demonteren voor een volledige reiniging.

Stap 2: Verwijderen spoel

Als de zij-plaat verwijderd is, zien we de zijkant van de spoel met de drukschijf van de lever-drag. Hier met veel oude vet dat we verwijderen naarmate de demontage vordert. Als we de hefboom activeren wordt deze schijf tegen de ferodo remschijf geperst en is de aandrijving gekoppeld aan de spoel.

Voor de demontage van de spoel gebruiken we best de speciale spanner en sleutel die door Mitchell meegeleverd werd. Schroef de zeskant-moer los.

Nu kunnen we de eerste kogellager uitnemen. De kogellagers zijn Frans en van topkwaliteit. Ze zijn nog niet van het ‘gesloten’ type, maar zijn afgedekt met doorzichtige kunststof washers.

Neem de drukschijf uit. In vroege exemplaren is deze in brons, wordt later in inox uitgevoerd.

Verwijder de veer. Schuif de spoel los van de centrale as. In de spoel zitten twee kogellagers, en op de centrale as zit ook een spacer tegen de kogellager die tegen het kleine tandwiel zit.

Nu kunnen we ook de ferodo remschijf verwijderen indien nodig. Bij de meeste lever- drag reels zit de remschijf met lijm of schroeven vast op de spoel, waardoor het vaak zeer moeilijk wordt om deze te verwijderen. Het systeem van Mitchell echter maakt dit zeer eenvoudig. Voor een normaal onderhoud is dit voldoende: we kunnen de kogellagers reinigen en/of smeren, de spoel kuisen en de rem (ferodo en drukschijf) onderhouden. Voor een compleet onderhoud gaan we verder, te beginnen met het verwijderen van de centrale as.

Stap 3: Verwijderen grote as

De centrale as zit vastgeschroefd in een moer onderaan de lever. Om deze schroef te bereiken moet de lever minste gedeeltelijk gedemonteerd worden. Verwijder regelknop en deksel. Je kan nu met een schroevendraaier aan de moer, maar veiliger is dat je ook even de twee tandwieltjes verwijdert. Schuif de drukschijf even op de as om grip te hebben en schroef de moer los. Nu komt de centrale as vrij.

Stap 4: Verwijderen slinger

Stap 5: Verwijderen “lever”

De “lever” (hefboom) die de drag/rem activeert is bij de Mitchell zeer zwaar en bijzonder complex uitgevoerd. Bovenaan rechts zit het wieltje om de rem af te stellen. Dit wieltje staat via een soort reductiekast (twee tandwielen) in verbinding met een hol tandwiel met daarin een moer. Deze moer schroeft op de centrale as waardoor de as met de schuifcilinder van de lever verbonden is. Met dit systeem kan de rem zeer nauwkeurig worden afgesteld.

Ook bovenaan de lever, maar aan de andere zijde, zit een soort van vergrendeling. Je kan altijd de rem zwaarder zetten, gewoon door met je duim tegen de lever te duwen. Wil je de rem echter lichter zetten (dus de lever terug trekken) dan moet je eerst de knop van de vergrendeling induwen met je wijsvinger. Dit is een vorm van beveiliging. Moest de rem tijdens de dril per ongeluk in free kunnen geduwd worden, dan zou het gevecht gegarandeerd eindigen met een immense pruik (‘backslash’) gevolgd door lijnbreuk en mogelijk lichamelijke schade bij de sportvisser. Dit systeem is nogal ingewikkeld en ik zou enkel demonteren indien echt nodig. Ook het verder demonteren van het cylinder -gedeelte onderaan raad ik ten stelligste af. Zit vol losse kogeltjes (lager) die alle kanten uitvliegen.

Stap 6: Demontage zijplaat rechts

De zijplaat rechts bevat de aandrijving (slinger en hoofdtandwiel), de verklikker, en de hefboom (‘lever’) met tussenstop. De plaat zit met 8 schroeven vast aan de pilaren. Deze kan je eventueel losmaken. De plaat bestaat uit twee delen: een binnenplaat en een buitenplaat. De twee passen zeer nauwkeurig in elkaar en drie schroeven houden alles bij elkaar.

Op de buitenplaat zit de slinger (op de as van het grote tandwiel), het mechanisme van de tussenstop, en ook de verklikker.

Besluit

De demontage van de Big Game reeks gaat bij alle modellen op dezelfde manier. Ze is niet echt moeilijk op voorwaarde dat je de schroeven los krijgt zonder ze te beschadigen. In een derde en laatste deel gaan we de 12/0 (model 1120) van nabij bekijken.