GESCHIEDENIS

Na de tweede wereldoorlog beginnen de gouden jaren voor de Europese hengelsport fabrikanten. Pezon et Michel heeft in 1946 reeds twee werpmolens in de catalogus: de kleine Luxor 1 en de zeer robuuste Luxor 3 Saumon Mer. Er is duidelijk plaats voor een “medium” model en Paul Mauborgne zet zich aan de tekentafel voor wat de parel aan de Luxor kroon moet worden: de Supreme. Zijn ontwerp is voor die tijd bijzonder geavanceerd: anti-retour op de rotor, onmiddellijk uitneembare spoel met behoud van de slipinstelling, blokkeer-systeem op de beugel tijdens de worp, inklapbare slinger, keuze tussen een normale en een high speed versie enz. De Supreme verschijnt in 1947 op de markt en blijft in productie tot 1960. Spijtig voor Pezon en eerder vreemd wordt de Suprême geen commercieel succes. Integendeel zelfs: op deze molen werd nooit winst gemaakt en Pezon houdt hem duidelijk alleen maar in de catalogus omwille van het prestige. Als in 1960 de gietmallen versleten zijn, wordt de Supreme definitief afgevoerd.

DEMONTAGE

Voor die tijd zeer bijzonder: de mogelijkheid om snel van spoel te verwisselen zonder de slipafstelling te ontregelen. Hou de molen stevig vast en trek met de andere hand de spoel uit. Terugplaatsen: duw de spoel vast terwijl je deze tegen de wijzerzin draait.

Draai de slinger los: molenhuis en rotor vasthouden en slinger in wijzerzin losdraaien.

De gekartelde moer biedt de mogelijkheid om de slinger voor transport om te plooien. Verwijder nu de 3 schroefjes die het deksel van de carter vasthouden. Neem het deksel weg.

De aandrijving is van het conische/rechte type. Zeer efficiënt om kracht door te geven, maar draait minder zacht en met meer lawaai dan moderne overbrengingen. Het hoofdtandwiel is zeer zwaar uitgevoerd in hoogwaardig brons, het kleine tandwiel (pignon) is in staal. Op het pinnetje dat in de op-en-neer glijder past zit een busje dat als lager dient.

De overbrenging (inhaalsnelheid) komt in twee versies: bij de gewone met een ratio van 3,38/1 (60cm) staat N°2 L of N°2 N op het deksel. Bij de high speed versie met ratio 3,88/1 (70cm) staat N°2 R op het deksel.

Dit ontwerp is typisch Mauborgne: de rotor draait op een holle as waarin de verticale spoelas op en neer schuift. Deze holle as houdt de rotor tevens op het molenhuis vast. Verwijder de schuif van de op-en-neer. (2 schroeven)

Trek de centrale as uit de holle as. Verwijder nu het schroefje dat onderaan de holle as vast zet.

Nu kunnen we beginnen met het demonteren van de rotor. Bovenop de rotor zit een cup met een vilten pakking, bedoeld om vuil en vocht uit de carter te houden. Neem de cup uit en we zien de kogellager van de rotor.

Trek nu aan de rotor en deze komt los uit het molenhuis. Duw nu de holle as (vormt één geheel met de kogellager) uit de rotor.

Aan de onderzijde van de rotor zien we de pignon, het tandrad van de anti- retour en het beugelmechanisme.

Het beugelmechanisme is het klassieke patent van Mauborgne en zit bij de Supreme goed beschermd onderaan de rotor. Het gekartelde plaatje blokkeert de beugel zodat deze tijdens de worp niet kan dichtklappen. Dat is natuurlijk prima, maar bij de Supreme is dit niet optimaal gerealiseerd. Hier kan de beugel namelijk niet in gelijk welke positie geopend worden, maar enkel in een bereik van zowat 180 graden.

Dat is toch wel vervelend in de praktijk, want je moet de rotor een stuk terugdraaien nadat je de draad op je vinger genomen hebt om te kunnen werpen. Ook de slip die we hierna bekijken heeft enkele vervelende kenmerken.

De spoel zit vast geklikt op een spoeldrager in de vorm van een aluminium cup. Deze cup rust op een tandrad dat op de as vastzit. Binnen in de cup zit de ratel die aangeeft wanneer de spoel door de slip gaat. Onder tussen de cup en het tandrad zit een dun fiber schijfje en bovenop de cup zit de grote remschijf van de slip. De slip wordt onder druk gezet met de slipdop, die uit 4 elementen bestaat. Namelijk de dop, spiraalveer, moer en borgschroef.

Als we de slipdop aandraaien komt er via de spiraalveer druk op de dop die deze druk aan de remschijf doorgeeft. Klassiek, en normaal vormen de slipdop, veer en moer één geheel. Bij de Supreme echter zijn alle elementen los. Pas als alles op de spoelas is geschroefd vormen de delen een werkend geheel. Schroef je de dop los van de spoel dan valt alles uiteen (en letterlijk in het water natuurlijk). Vandaar de borgschroef die, eenmaal de slip afgesteld, alles in die stand blokkeert. Verre van ideaal, ook al omdat het vastzetten van de borgschroef de slipafstelling verandert! En éénmaal de borgschroef vast is het tijdens de dril amper mogelijk om de instelling van de slip te veranderen. Dat de borgschroef ontbreekt op veel exemplaren is natuurlijk ook niet verwonderlijk, maar kan eigenlijk geen kwaad. Al bij al vreemd, want een “gewone” slipdop zoals we die op alle andere Luxors aantreffen heeft geen van deze nadelen.

De slip op de Supreme was zijn tijd vooruit: pas 40 jaar later worden grote remschijven courant op werpmolens. Wie kan leven met de complexe slipdop heeft dan ook een prima slip ter beschikking.

Ten slotte gaan we nog even kijken naar de beugel en pick-up. Deze zijn stevig uitgevoerd. Het lijnrolletje is hardchroom en draait op een verchroomd busje. Bij de montage dit busje (met rolletje erop) zo ver mogelijk aandraaien op de beugel, controleren dat het rolletje nog vlot draait en dan alles vast monteren.

Besluit

De Suprême is in mijn ogen een mooi voorbeeld van een overdreven zoeken naar technische perfectie. Dat zien we ook bij bepaalde sportwagens: als de techniek op de eerste plaats komt, dreigt de praktische bruikbaarheid in het gedrang te komen. De Supreme is prachtig gebouwd in de (voor die tijd) best mogelijke materialen en heeft tal van innovatieve snufjes. Maar in de praktijk zijn er serieuze problemen met de beugel en met de slipdop. Ook is de steel tussen de molen en de voet duidelijk te dun om hem voor het wat zwaardere werk te kunnen gebruiken. Ik heb nog maar 1 keer een steel gebroken, en dat was op een Supreme. Je ziet ze trouwens vaak met een opvallend kleurverschil tussen molenhuis en de rest, bewijs dat dit deel vervangen werd.

Conclusie: een prachtige “technische” molen voor de purist, maar niet echt de beste keuze voor de doorsnee visser.