DEEL 1

GESCHIEDENIS

Carpano & Pons, beter bekend als Mitchell, groeit na de tweede wereldoorlog uit tot een gigant in de hengelsport. Als Mitchell begin jaren 60 een belangrijk deel van de markt voor werpmolens heeft ingepalmd groeit de idee om ook reels te produceren.

Uiteindelijk worden dit 3 klassieke reeksen, die met wisselend succes zijn gecommercialiseerd :

De “Captain” 600 reeks

• Klassieke star drag reels in de maten 1/0-4/0. Gemaakt in de  periode 1964-1987 en typisch Mitchell: zeer degelijk en toch democratisch geprijsd. Er zijn versies met metalen spoel,  bestemd voor medium tot zwaar bootvissen. En ook versies met lichte kunststof spoel voor surfcasting. Deze Captain reeks is duidelijk bedoeld om de concurrentie aan te gaan met het Amerikaanse  Penn , en wordt wereldwijd een groot succes. De Captain wordt in een later artikel behandeld.

De “Big Game” 1040 1060 1090 1120 reeks

• De gefortuneerde Big Game vissers die wereldwijd aan tornooien deelnemen zijn de jet set van de hengelsportwereld. Hun exploten  halen alle hengelsportrevues en de exclusieve reels en hengels  die ze gebruiken zijn “the stuff that dreams are made off” (om het met Humphrey Bogart te zeggen). De absolute top in dit segment was sinds de jaren 30 het Amerikaanse Fin Nor/Tycoon, makers van de  iconische  leverdrag reels in goudkleur en de Bimini King hengels. Bij Mitchell beslist men begin jaren 60 om een prestige reel te lanceren, bedoeld als concurrent van de Fin Nor. Robert Mimeur ontwerpt de reel , en voor de constructie doet men een beroep op een fabrikant van precisie-instrumenten. Voor de marketing wordt o.a. het Franse nationale Big Game Fishing team onder leiding van Pierre Clostermann ingeschakeld. Het team test de prototypes tijdens kampioenschappen én doet alle moeite om de nieuwe reels in de kijker te plaatsen.   Deze “Mitchell Big Game” wordt gemaakt in de maten 4/0, 6/0, 9/0 en 12/0. De reeks kent eerder een beperkt succes en de productie wordt eind jaren 70 stopgezet. In dit artikel wordt deze reeks behandeld. In deel 2 volgt later de montage/demontage.

De “President” reeks

• Jaren later  krijgt Mitchell de kans om het Italiaanse merk “Gladiator” van J.C. Rossetti over te nemen, en dit atelier  zal in de loop van de jaren 80 de Mitchell “President”  big game reels maken. Gemaakt in de maten 2/0 tot 14/0, waaronder ook 2 speed modellen.  Ook de “President” is niet echt een succes, en zal uiteindelijk roemloos verdwijnen.

ONTWERP

Op de  tekening bij het patent zien we de reel in de ‘visstand’. Op de rechter zijplaat zit de slinger (we draaien immers met de rechterhand) en ook de zware hefboom (“lever”) van de lever-drag. Aan deze zijde zit ook het hendeltje dat de ratel-verklikker (alarm) bedient.

De zware spoel zit los (niet gekoppeld) op de centrale as, en het geheel draait op 4 kogellagers. De drukschijf is wel gekoppeld aan de centrale as en zit links naast de spoel. Als we de leverdrag activeren wordt deze schijf tegen de remvoering geperst  (linkerzijde van de spoel). Door de wrijving zijn spoel en aandrijving nu gekoppeld. Overwint de vis deze wrijving dan “slipt” de koppeling en geeft de reel draad mee. Op de lever zit een klein draaiwieltje (de ‘preset’) waarmee de drag wordt afgesteld.

In de loop van de productiejaren zijn er kleine aanpassingen in het ontwerp. Op de eerste prototypes ontbreekt de tussenstop van de “strike” stand, maar deze wordt al snel toegevoegd. De constructie van deze tussenstop is bijzonder geslaagd: je duwt de hefboom tot tegen de stop en de reel staat in “strike”. Indien nodig kan je moeiteloos met de wijsvinger de tussenstop induwen terwijl de duim de lever vooruit duwt naar de “full” stand. Ook kan de afstand (en dus verschil in remkracht) tussen “strike” en “full” geregeld worden. De vorm van de tussenstop wordt wat ergonomischer in de loop van de reeks.

Typisch voor de vroege productiejaren zijn:

• de knop van de ratel/verklikker is rond i.p.v langwerpig.
• nog geen afgeveerd kogeltje dat de hefboom in de “free” stand vasthoudt.
• de tussenstop is een vlak plaatje, wordt later ergonomischer
• de slinger is aan de binnenzijde ‘uitgehold’. Later is deze massief.
• aan de linkerzijde (kant van de drag) zitten onderaan twee gaatjes om water af te voeren. Later verdwijnen deze gaatjes.

CONSTRUCTIE

De reel is bijzonder degelijk gebouwd in prima materialen. De grote onderdelen (zijplaten, spoel, slinger…) zijn in geanodiseerd aluminium, en de mechanische en zwaarbelaste delen (tandwielen, assen, reelvoet…) in inox. Als ik deze Mitchell vergelijk met de Fin Nor, dan vind ik persoonlijk de Mitchell superieur qua ontwerp en minstens gelijk qua bouwkwaliteit. De prijs was destijds dan ook zeer pittig. 9OO DMark was in de jaren 7O toch wel serieus geld.

PRODUCTIE

Van de Captain en de President reels kennen we de exacte productiecijfers. Van de Big Game reeks echter zijn de cijfers niet bewaard. We moeten dus wat beredeneerd gokken. Als ik kijk naar de reels die op Ebay worden aangeboden, dan vormen de 4/0 en de 6/0 duidelijk het gros van de productie. De 9/0 wordt  zelden aangeboden, en de 12/0  is extreem zeldzaam. In die mate zelfs dat we van een “ghost reel” kunnen spreken: iedereen weet dat hij bestaat, maar haast niemand heeft hem al in handen gehad. Ik heb weet van twee exemplaren: één bij een Amerikaanse verzamelaar die na jaren zoeken een 1120 vond ( mint in box nota bene!). En één bij een Franse big game visser. Deze laatste kon ik onlangs aan mijn verzameling toevoegen, toch wel een uniek moment! Zeker is dat in de eerste jaren enkel de 4/0 en 6/0 commercieel verkocht werden. Pas  rond 1970 verschijnt de 9/0 in de handel en pas eind jaren 70 de 12/0. In de Mitchell catalogus van 1979 zien we de 6/O, de 9/0 en de 12/0. De 4/0 wordt niet meer aangeboden.

Op elke reel wordt het serienummer zeer prominent vermeld: op de voet staat aan de ene zijde “MADE IN FRANCE”, en aan de andere zijde “SERIAL N° …..” .

Aan de linkerzijde zit centraal in de zijplaat een decoratief dekseltje met vermelding Garcia (ontbreekt op vroege productie), Mitchell, type (bv 1040) en daaronder de inhaalratio (bv 4:1)

De inhaalratio kan op de kleinere modellen 4:1, 3:1 of 2:1 zijn. Op de twee grotere modellen is dat steeds 3:1

De reels in mijn collectie zijn:

• 4/0, vroeg model met ronde ratelknop, uitgeholde slinger N° 20166
• 4/0, vroeg model met ronde ratelknop maar reeds massieve slinger N° 20300
• 4/0, N° 20893
• 4/0,  N° 21205
• 6/0, N° 20697
• 6/0, N° 21429
• 6/0, N° 21843
• 9/0, N° 22208
• 12/0, N° 22872

Nummers die ik op het internet (Google Afbeeldingen) vond:

• 6/0 N° 21853
• 9/0 N° 21655, N° 21728, N° 22572

Als ik het zo bekijk heb ik de neiging te denken dat de serie begint met N° 20000 en eindigt in de buurt van 22900. Conclusie: de totale productie, over alle modellen heen, is hoogstwaarschijnlijk minder dan 3000 stuks. Als we beseffen dat de fabriek in Cluses meer dan 10.000 werpmolens per dag maakte, wordt duidelijk dat de Big Game toch wel een bijzonder exclusief product was.

HOE EEN LEVER DRAG AFSTELLEN

Idealiter wordt de drag afgesteld met de complete set (reel, hengel, lijn) opgetuigd. De lijn is door de ogen gehaald en met een lus aan een handweegschaal bevestigd.

Op de Mitchell kan de hefboom in één van 10 ‘klikstanden’ geplaatst worden, maar in essentie zijn er bij een lever drag drie standaardposities van de hefboom:

FREE

De lever staat zo dicht als kan in de richting van de visser gedraaid. Als de rem goed afgesteld staat hebben we hier vrijloop: de lijn loopt uit met weinig weerstand.  Belangrijk: plaats de rem ALTIJD eerst op vrijloop voor dat je aan de preset knop gaat draaien om de “strike” te regelen!!! Anders kan je de reel beschadigen. Na het vissen is het ook best de reel in vrijloop te plaatsen, kwestie van de mechaniek te ontlasten. Zet dan de klikker op om pruiken te vermijden.

STRIKE

In functie van de lijnsterkte wordt de “strike” remkracht bepaald. Deze is bij trolling typisch 20 à 30% van de breeksterkte van de lijn. Voor een lijn van 40 pond dus een “strike” drag van 8 à 13 pond. We drillen de vis in principe met de lever in deze “strike” positie.

De lever (hefboom) draait op de wijze van een cirkelboog als we de rem activeren.

We bepalen een plaats op de tweede kwadrant (over de helft dus) waar we de “strike” remkracht wensen. Op veel reels (ook op de Mitchell) is dit reeds voorzien in de vorm van een soort  tussenstop, vaak met de vermelding “strike”. In dat geval gaan we op deze positie afstellen. Indien er niets voorzien is op de reel kan je met tape en viltstift zelf een strike positie aanduiden.

Voor het afstellen draaien aan  we het draaiwieltje van de “preset”. Bij onze Mitchell zit deze boven/opzij   de lever. Met klok mee= meer remkracht. Tegen wijzers in = minder remkracht.

We plaatsen de hefboom op strike en trekken aan de lijn tot de reel door de slip gaat. Lees de remkracht op de weegschaal.

Indien de drag te licht staat: terug naar FREE, preset wat aandraaien (altijd met een beetje ), terug naar STRIKE, testen met weegschaal. Dit herhalen we tot de drag op STRIKE de gewenste waarde heeft.

Indien de drag te zwaar staat: zelfde procedure, maar we zetten telkens de preset wat lichter tot we het gewenste resultaat hebben.

FULL

Als op een bepaald moment maximaal aan een vis gesleurd moet worden (op einde van de dril bv.) kan de drag voorbij de strike positie tot “full ” (soms ook full stop of full drag genoemd) geduwd worden.   Wil je weten hoeveel drag dat is op jouw reel, dan meet je met de weegschaal zoals voordien. Op bepaalde reels (zoals onze Mitchell) bestaat de mogelijkheid om de afstand/verschil tussen STRIKE en FULL zelf te regelen. Op veel reels kan dat echter niet en moet je genoegen nemen met wat de reel doet in de “full drag” positie.

CONCLUSIE

De Big Game was een prachtige reel die vreemd genoeg geen commercieel succes werd. Penn lanceert enkele jaren later de “Penn International” lever drag en deze Penn zal wél de marktleider worden in dit segment. Waarom Penn wel slaagt is niet meteen duidelijk. De intrinsieke kwaliteit is duidelijk niet de issue, want de Mitchell is minstens zo goed als de Penn. Volgens kenners heeft het mogelijk met de kleur te maken. Lever drags werden traditioneel geassocieerd met de gouden Fin Nors. Zeker in Japan (al sinds de jaren 70 een topmarkt voor Big Game reels) viel de grijs-blauwe kleur van de Mitchell bepaald niet in de smaak, en de Japanners kiezen resoluut voor de Penn. Ook later hebben andere fabricanten met schade en schande ondervonden dat het grote publiek in de USA en Japan enkel gouden lever drags lust.

Als je een Mitchell Big Game zoekt (voor collectie en/of vissen) zal je merken dat deze niet courant opduikt. In België ben ik hem nog nooit tegengekomen, en ook in Nederland komt hij quasi nooit op de markt. In Frankrijk zijn er redelijk wat verkocht destijds, maar ook daar zie je de Big Game zelden of nooit op de veilingsites. Heb destijds, toen transport en invoerkosten nog normaal waren, via Ebay USA een 4/0 en een 6/0 gekocht aan zeer redelijke prijzen. Mijn 9/0 vond ik in Frankrijk en een 4/0 (compleet met eiken kist) in Duitsland. Als jonge kerel zat ik in de jaren 70 weg te dromen in de catalogi van Mitchell en Abu (beide gelieerd aan Garcia), en de Big Game stak er toch wel echt uit in orde van gewenst (maar toen compleet onbereikbaar). De Holy Grail van de Europese reels zeg maar. Niet snel te vinden, maar de zoektocht meer dan waard!